کد مطلب:274947 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:261
دلیل عقلی بر امامت حضرت مهدی
شیخ مفید ره در ارشاد باب 36 مقداری از ادله امامت حضرت قائم حجه بن الحسن علیهما السلام را بیان می كند. باین نحو: و من ذلك یعنی از جمله دلیلها آنچه حكم می كند بر آن عقل باستدلال صحیح اینست كه در هر زمان باید امام معصوم از گناه باشد و كامل باشد و بی نیاز از همه مردم در احكام و علوم، زیرا محال است كه برای مكلفین حجتی در روی زمین وجود نداشته باشد كه بواسطه او بصلاح نزدیكتر و از فساد و تبهكاری دور شوند (این محال است)، باید تعلیم دهال جهال را و غافلین را (از خواب غفلت) بیدار كند و تحذیر كند گمراهان را، اقامهم حدود كند، رساننده احكام باشد، جدا كننده میان اهل ستیز و اختلاف باشد، شمارنده فرمانروایان باشد ساد للثغور حافظ عن بیضه الاسلام جامع للناس فی الجمعات و الاعیاد، جلوگیر هجوم دشمن از مرزها باشد، حافظ اموال باشد، پشتیبان حوزه اسلام باشد، گرد آورنده مردم در جمعه ها و اعیاد باشد، و دلیلهای عقلی و نقلی ثابت كرده است كه چنین كسی باید معصوم از لغزشها باشد
[ صفحه 24]
زیرا او از امام بی نیاز است و همین معنی بدون شك مقتضی عصمت است و چنین كسی كه دارای این اوصاف است باید بوسیله نص معین گردد، یا معجزه ای از او بظهور رسد كه بدان از دیگران جدا و ممتاز گردد و این صفات پس از حضرت امام حسن عسكری علیه السلام در كسی غیر از حضرت مهدی علیه السلام كه فرزند امام حسن عسكری است نبود، چنان كه بیان كردیم. و اصلی است كه در باب امامت با وجود این اصل نیازی باوردن اخبار و شمارش آن نداریم و خود این دلیل گفته شده بمقتضای عقل منصب امامت را ثابت می كند و استدلال بان درست است و جای شبهه و شك باقی نمی گذارد، گذشته از اینكه روایات در باب تصریح و نص بامامت فرزند حسن عسكری علیه السلام بسیار است و جای عذر نگذاشته و این بنده بخواست خدای تعالی شمه ای از آنها را بطور اختصار وارد می كنم چنانچه تا كنون بنای ما بر آن بوده (انشاء الله تعالی) و بعد 13 عدد از اخبار درباره آن بزرگوار بیان می كند. خبر اول: عن ابی حمزه الثمالی عن ابی جعفر علیه السلام انه قال: ان الله عز اسمه ارسل محمدا صلی الله علیه و آله الی الجن و الانس و جعل بعده اثنی عشر وصیا، منهم من سبق، و منهم من بقی، و
[ صفحه 25]
كل وصی جرت به سنه فالاوصیا، الذین هم من بعد محمد صلی الله علیه و آله علی سنه اوصیاء عیسی علیه السلام و كانوا اثنی عشر، الخبر (ترجمه) ابوحمزه ثمالی از امام محمد باقر علیه السلام روایت كرده است كه آن بزرگوار فرمود: خدای عز اسمه (عزیز است اسم او) حضرت محمد صلی الله علیه و آله را بسوی جن و انس فرستاد و پس از او دوازده وصی قرار داده كه برخی از آنان رفته، و برخی مانده و هر وصی و امامی روشی دارد و روش اوصیاء پس از محمد صلی الله علیه و آله روش اوصیاء عیسی علیه السلام بوده و آنان دوازده تن بوده اند. 2 - قال رسول الله صلی الله علیه و آله لاصحابه آمنوا بلیله القدر، فانه ینزل فیها امر السنه و ان لذلك الامر ولاه من بعدی: علی بن ابی طالب و احد عشر من ولده حضرت رسول صلی الله علیه و آله باصحاب خود فرمود: بشب قدر ایمان بیاورید زیرا در شب قدر كار (تقدیرات) سال فرود می آید و همانا برای آن كار پس از من سرپرستانی هست علی بن ابی طالب و یازده تن از فرزندان اویند (علیهم السلام) 3 - قال امیر المومنین علیه السلام لابن عباس (ره): ان لیله القدر فی كل سنه و انه ینزل فی تلك اللیله امر السنه و لذلك الامر ولاه من بعد رسول الله صلی الله علیه و آله فقال له ابن عباس: من هم
[ صفحه 26]
قال: انا و احد عشر من صلبی ائمه محدثون حضرت امیرالمومنین علیه السلام به ابن عباس فرمود: همانا شب قدر در هر سالی هست، و در آن شب كار همه سال فرود آید، و برای آن كار پس از حضرت رسول صلی الله علیه و آله سرپرستانی هست. ابن عباس عرض كرد: آن سرپرستان كدامند؟ فرمود: من و یازده فرزندانم كه از صلب من هستند، امامانی كه فرشتگان با آنان حدیث كنند. 4 - عن ابی جعفر محمد بن علی علیهما السلام عن جابر بن عبد الله قال: دخلت علی فاطمه بنت رسول الله صلی الله علیه و آله و بین یدیها لوح فیه اسماء الاوصیاء و الائمه من ولدها فعدت اثنی عشر اسما اخرهم القائم من ولد فاطمه علیها السلام الخبر از امام باقر علیه السلام از جابر بن عبدالله انصاری روایت كرده گفت: خدمت حضرت فاطمه دختر حضرت رسول صلی الله علیه و آله شرفیاب شدم دیدم در برابرش لوحی بود كه در آن نامهای اوصیاء و امامان از فرزندان فاطمه علیها السلام بود، من آنان را بر شمردم دیدم دوازده نام بود كه آخر ایشان قائم از فرزندان فاطمه علیها السلام بود. 5 - عن زراره قال: سمعت ابا جعفر علیه السلام یقول 27 الاثنی عشر الائمه من آل محمد كلهم محدث، علی بن ابی طالب و احد عشر من ولده، و رسول الله علیه السلام و علی هما الوالدن علیهما السلام زراره گوید شنیدم از حضرت امام باقر علیه السلام كه می فرمود: دوازده امام از آل محمد همگی كسانی هستند كه فرشتگان با ایشان حدیث كنند، و آنان علی بن ابی طالب و یازده فرزند اویند و حضرت رسول و علی علیهما السلام دو پدر هستند. 6 - عن ابی جعفر علیهما السلام قال: یكون بعد الحسین تسعه ائمه، تاسعهم قائمهم حضرت باقر علیه السلام فرمود: پس از حسین علیه السلام نه تن امام هستند كه نهمی ایشان قائم آنان است. 7 - عن زراره قال: سمعت ابا جعفر علیه السلام یقول الائمه اثنا عشر اماما منهم الحسن و الحسین ثم الائمه من ولد الحسین علیه السلام زراره گفت: شنیدم از امام باقر علیه السلام كه می فرمود: امامان دوازده تن هستند از ایشان است حسن و حسین سپس امامان از فرزندان حسین علیه السلام هستند. 8 - عن محمد بن علی بن بلال قال: خرج الی من ابی محمد
[ صفحه 28]
الحسن بن علی العسكری علیه السلام قبل مضیه بسنتین، یخبرنی بالخلف من بعده، ثم خرج الی من قبل مضیه بثلاثه ایام یخبرنی بالخلف من بعده علی بن بلال گفت: نامه ای از امام حسن عسكری علیه السلام دو سال پیش از وفات آن حضرت بمن رسید كه جانشین خود را در آن نامه نوشته بود، و نیز سه روز پیش از وفاتش نامه دیگری از آن حضرت رسید كه جانشین خود را بمن گزارش داده بود. 9 - عن ابی هاشم الجعفری قال: قلت لابی محمد الحسن بن علی علیهما السلام جلالتك تمنعنی من مسالتك فتاذن لی ان اسئلك فقال: سل، فقلت: یا سیدی هل لك ولد قال: نعم فقلت: فان حدث بك حدث فاین اسئل عنه قال: بالمدینه ابوهاشم جعفر گفت: بحضرت امام حسن عسكری علیه السلام عرض كردم: جلات و بزرگواریت مرا از پرسش كردن از شما باز می دارد اجازه می فرمائی از شما بپرسم؟ فرمود: بپرس، عرض كردم: ای آقای من آیا شما پسری دارید؟ فرمود: بلی، عرض كردم: اگر برای شما پیش آمدی كرد او را در كجا جستجو كنم؟ فرمود: در مدینه 10 - عن عمرو الاهوازی قال: ارانی ابو محمد علیه
[ صفحه 29]
السلام ابنه، قال هذا صاحبكم بعدی عمرو اهوازی گفت: حضرت امام حسن عسكری فرزندش را بمن نشان داد و فرمود: اینست صاحب (امام) شما پس از من. 11 - عن العمری قال: مضی ابو محمد علیه السلام و خلف ولدا له عمری گفت: حضرت امام حسن عسكری از دنیا رفت و فرزندی بجا گذاشت. 12 - عن احمد بن محمد بن عبد الله قال: خرج عن ابی محمد علیه السلام حین قتل الزبیری لعنه الله: هذا جزاء من اجترا علی الله تعالی فی اولیائه، زعم انه یقتلنی و لیس لی عقب، فكیف رای قدره الله تعالی فیه. قال محمد بن عبد الله: و ولد له ولد احمد بن محمد بن عبدالله گفت: چون زبیری (یكی از اشقیاء آن زمان و یا مقصود مهتدی عباسی است) كه خدا بر او لعنت كند، كشته شد، از حضرت امام حسن عسكری علیه السلام چنین رسید: این است سزای كسی كه بر خدا نسبت باولیائش گستاخی كند: گمان می كرد كه مرا می كشد و من بدون نسل خواهم ماند، چگونه قدرت خدا را درباره خودش دید. محمد بن عبدالله (پدر راوی) گوید: برای آن حضرت فرزندی متولد شد.
[ صفحه 30]
13- عن داود بن القاسم الجعفری قال: سمعت ابا الحسن علی بن محمد یقول: الخلف من بعدی الحسن فكیف لكم بالخلف من بعد الخلف؟ قلت: و لم جعلنی الله فداك؟ فقال: انكم لا ترون شخصه و لا یحل لكم ذكره باسمه فقلت: فكیف نذكره؟ قال: قولوا الحجه من آل محمد علیهم السلام داود بن قاسم جعفری گفت شنیدم از حضرت امام علی النقی علیه السلام می فرمود: جانشین من بعد از من پسرم حسن (عسكری علیه السلام) است و چگونه است حال شما نسبت بجانشین بعد (از حسن عسكری علیه السلام) عرض كردم: برای چه، قربانت گردم؟ فرمود: همانا شما خود او را نمی بینید و بردن نامش برای شما جایز نیست: گوید: عرض كردم: پس چگونه او را یاد كنیم؟ فرمود: بگوئید: حجت آل محمد علیهم السلام شیخ مفید علیه الرحمه بعد از ذكر این روایات گوید هذا طرف یسیر مما جاء فی النصوص علی الثانی عشر من الائمه علیهم السلام و الروایات فی ذلك كثیره یعنی این مقدار كمی بود از نصوص زیادی كه درباره دوازدهمین امام (ع) رسیده است و روایات در این خصوص بسیار است. بعد می فرماید كه محدثین شیعه آن اخبار را در كتابها و مولفات خود به تفصیل نقل كرده اند،
[ صفحه 31]
و از كسانی كه بتفصیل آنها را ذكر كرده و جمع آوری نموده است محمد بن ابراهیم نعمانی است كه در كتاب غیبت خود آنها را بیان فرموده و ما با آنچه از اخبار ذكر كردیم نیازی به بیشتر از آن نداریم.
[ صفحه 24]
زیرا او از امام بی نیاز است و همین معنی بدون شك مقتضی عصمت است و چنین كسی كه دارای این اوصاف است باید بوسیله نص معین گردد، یا معجزه ای از او بظهور رسد كه بدان از دیگران جدا و ممتاز گردد و این صفات پس از حضرت امام حسن عسكری علیه السلام در كسی غیر از حضرت مهدی علیه السلام كه فرزند امام حسن عسكری است نبود، چنان كه بیان كردیم. و اصلی است كه در باب امامت با وجود این اصل نیازی باوردن اخبار و شمارش آن نداریم و خود این دلیل گفته شده بمقتضای عقل منصب امامت را ثابت می كند و استدلال بان درست است و جای شبهه و شك باقی نمی گذارد، گذشته از اینكه روایات در باب تصریح و نص بامامت فرزند حسن عسكری علیه السلام بسیار است و جای عذر نگذاشته و این بنده بخواست خدای تعالی شمه ای از آنها را بطور اختصار وارد می كنم چنانچه تا كنون بنای ما بر آن بوده (انشاء الله تعالی) و بعد 13 عدد از اخبار درباره آن بزرگوار بیان می كند. خبر اول: عن ابی حمزه الثمالی عن ابی جعفر علیه السلام انه قال: ان الله عز اسمه ارسل محمدا صلی الله علیه و آله الی الجن و الانس و جعل بعده اثنی عشر وصیا، منهم من سبق، و منهم من بقی، و
[ صفحه 25]
كل وصی جرت به سنه فالاوصیا، الذین هم من بعد محمد صلی الله علیه و آله علی سنه اوصیاء عیسی علیه السلام و كانوا اثنی عشر، الخبر (ترجمه) ابوحمزه ثمالی از امام محمد باقر علیه السلام روایت كرده است كه آن بزرگوار فرمود: خدای عز اسمه (عزیز است اسم او) حضرت محمد صلی الله علیه و آله را بسوی جن و انس فرستاد و پس از او دوازده وصی قرار داده كه برخی از آنان رفته، و برخی مانده و هر وصی و امامی روشی دارد و روش اوصیاء پس از محمد صلی الله علیه و آله روش اوصیاء عیسی علیه السلام بوده و آنان دوازده تن بوده اند. 2 - قال رسول الله صلی الله علیه و آله لاصحابه آمنوا بلیله القدر، فانه ینزل فیها امر السنه و ان لذلك الامر ولاه من بعدی: علی بن ابی طالب و احد عشر من ولده حضرت رسول صلی الله علیه و آله باصحاب خود فرمود: بشب قدر ایمان بیاورید زیرا در شب قدر كار (تقدیرات) سال فرود می آید و همانا برای آن كار پس از من سرپرستانی هست علی بن ابی طالب و یازده تن از فرزندان اویند (علیهم السلام) 3 - قال امیر المومنین علیه السلام لابن عباس (ره): ان لیله القدر فی كل سنه و انه ینزل فی تلك اللیله امر السنه و لذلك الامر ولاه من بعد رسول الله صلی الله علیه و آله فقال له ابن عباس: من هم
[ صفحه 26]
قال: انا و احد عشر من صلبی ائمه محدثون حضرت امیرالمومنین علیه السلام به ابن عباس فرمود: همانا شب قدر در هر سالی هست، و در آن شب كار همه سال فرود آید، و برای آن كار پس از حضرت رسول صلی الله علیه و آله سرپرستانی هست. ابن عباس عرض كرد: آن سرپرستان كدامند؟ فرمود: من و یازده فرزندانم كه از صلب من هستند، امامانی كه فرشتگان با آنان حدیث كنند. 4 - عن ابی جعفر محمد بن علی علیهما السلام عن جابر بن عبد الله قال: دخلت علی فاطمه بنت رسول الله صلی الله علیه و آله و بین یدیها لوح فیه اسماء الاوصیاء و الائمه من ولدها فعدت اثنی عشر اسما اخرهم القائم من ولد فاطمه علیها السلام الخبر از امام باقر علیه السلام از جابر بن عبدالله انصاری روایت كرده گفت: خدمت حضرت فاطمه دختر حضرت رسول صلی الله علیه و آله شرفیاب شدم دیدم در برابرش لوحی بود كه در آن نامهای اوصیاء و امامان از فرزندان فاطمه علیها السلام بود، من آنان را بر شمردم دیدم دوازده نام بود كه آخر ایشان قائم از فرزندان فاطمه علیها السلام بود. 5 - عن زراره قال: سمعت ابا جعفر علیه السلام یقول 27 الاثنی عشر الائمه من آل محمد كلهم محدث، علی بن ابی طالب و احد عشر من ولده، و رسول الله علیه السلام و علی هما الوالدن علیهما السلام زراره گوید شنیدم از حضرت امام باقر علیه السلام كه می فرمود: دوازده امام از آل محمد همگی كسانی هستند كه فرشتگان با ایشان حدیث كنند، و آنان علی بن ابی طالب و یازده فرزند اویند و حضرت رسول و علی علیهما السلام دو پدر هستند. 6 - عن ابی جعفر علیهما السلام قال: یكون بعد الحسین تسعه ائمه، تاسعهم قائمهم حضرت باقر علیه السلام فرمود: پس از حسین علیه السلام نه تن امام هستند كه نهمی ایشان قائم آنان است. 7 - عن زراره قال: سمعت ابا جعفر علیه السلام یقول الائمه اثنا عشر اماما منهم الحسن و الحسین ثم الائمه من ولد الحسین علیه السلام زراره گفت: شنیدم از امام باقر علیه السلام كه می فرمود: امامان دوازده تن هستند از ایشان است حسن و حسین سپس امامان از فرزندان حسین علیه السلام هستند. 8 - عن محمد بن علی بن بلال قال: خرج الی من ابی محمد
[ صفحه 28]
الحسن بن علی العسكری علیه السلام قبل مضیه بسنتین، یخبرنی بالخلف من بعده، ثم خرج الی من قبل مضیه بثلاثه ایام یخبرنی بالخلف من بعده علی بن بلال گفت: نامه ای از امام حسن عسكری علیه السلام دو سال پیش از وفات آن حضرت بمن رسید كه جانشین خود را در آن نامه نوشته بود، و نیز سه روز پیش از وفاتش نامه دیگری از آن حضرت رسید كه جانشین خود را بمن گزارش داده بود. 9 - عن ابی هاشم الجعفری قال: قلت لابی محمد الحسن بن علی علیهما السلام جلالتك تمنعنی من مسالتك فتاذن لی ان اسئلك فقال: سل، فقلت: یا سیدی هل لك ولد قال: نعم فقلت: فان حدث بك حدث فاین اسئل عنه قال: بالمدینه ابوهاشم جعفر گفت: بحضرت امام حسن عسكری علیه السلام عرض كردم: جلات و بزرگواریت مرا از پرسش كردن از شما باز می دارد اجازه می فرمائی از شما بپرسم؟ فرمود: بپرس، عرض كردم: ای آقای من آیا شما پسری دارید؟ فرمود: بلی، عرض كردم: اگر برای شما پیش آمدی كرد او را در كجا جستجو كنم؟ فرمود: در مدینه 10 - عن عمرو الاهوازی قال: ارانی ابو محمد علیه
[ صفحه 29]
السلام ابنه، قال هذا صاحبكم بعدی عمرو اهوازی گفت: حضرت امام حسن عسكری فرزندش را بمن نشان داد و فرمود: اینست صاحب (امام) شما پس از من. 11 - عن العمری قال: مضی ابو محمد علیه السلام و خلف ولدا له عمری گفت: حضرت امام حسن عسكری از دنیا رفت و فرزندی بجا گذاشت. 12 - عن احمد بن محمد بن عبد الله قال: خرج عن ابی محمد علیه السلام حین قتل الزبیری لعنه الله: هذا جزاء من اجترا علی الله تعالی فی اولیائه، زعم انه یقتلنی و لیس لی عقب، فكیف رای قدره الله تعالی فیه. قال محمد بن عبد الله: و ولد له ولد احمد بن محمد بن عبدالله گفت: چون زبیری (یكی از اشقیاء آن زمان و یا مقصود مهتدی عباسی است) كه خدا بر او لعنت كند، كشته شد، از حضرت امام حسن عسكری علیه السلام چنین رسید: این است سزای كسی كه بر خدا نسبت باولیائش گستاخی كند: گمان می كرد كه مرا می كشد و من بدون نسل خواهم ماند، چگونه قدرت خدا را درباره خودش دید. محمد بن عبدالله (پدر راوی) گوید: برای آن حضرت فرزندی متولد شد.
[ صفحه 30]
13- عن داود بن القاسم الجعفری قال: سمعت ابا الحسن علی بن محمد یقول: الخلف من بعدی الحسن فكیف لكم بالخلف من بعد الخلف؟ قلت: و لم جعلنی الله فداك؟ فقال: انكم لا ترون شخصه و لا یحل لكم ذكره باسمه فقلت: فكیف نذكره؟ قال: قولوا الحجه من آل محمد علیهم السلام داود بن قاسم جعفری گفت شنیدم از حضرت امام علی النقی علیه السلام می فرمود: جانشین من بعد از من پسرم حسن (عسكری علیه السلام) است و چگونه است حال شما نسبت بجانشین بعد (از حسن عسكری علیه السلام) عرض كردم: برای چه، قربانت گردم؟ فرمود: همانا شما خود او را نمی بینید و بردن نامش برای شما جایز نیست: گوید: عرض كردم: پس چگونه او را یاد كنیم؟ فرمود: بگوئید: حجت آل محمد علیهم السلام شیخ مفید علیه الرحمه بعد از ذكر این روایات گوید هذا طرف یسیر مما جاء فی النصوص علی الثانی عشر من الائمه علیهم السلام و الروایات فی ذلك كثیره یعنی این مقدار كمی بود از نصوص زیادی كه درباره دوازدهمین امام (ع) رسیده است و روایات در این خصوص بسیار است. بعد می فرماید كه محدثین شیعه آن اخبار را در كتابها و مولفات خود به تفصیل نقل كرده اند،
[ صفحه 31]
و از كسانی كه بتفصیل آنها را ذكر كرده و جمع آوری نموده است محمد بن ابراهیم نعمانی است كه در كتاب غیبت خود آنها را بیان فرموده و ما با آنچه از اخبار ذكر كردیم نیازی به بیشتر از آن نداریم.